Dimetrodon ‒ pierwszy tak duży drapieżnik na Ziemi!
Chociaż wiele osób określa go jako przedstawiciela dinozaurów, dimetrodon jest praprzodkiem… ssaków! Co ciekawe, dimetrodony wyginęły około 30 milionów lat przed pojawieniem się dinozaurów. Czym zatem charakteryzował się ten niezwykły gatunek, który wyglądem bardziej, mimo wszystko, przypomina drapieżnego gada?
Dimetrodon ‒ gdzie i kiedy żył?
Czas, na który datuje się istnienie dimetrodonów na kuli ziemskiej, to tzw. wczesny i środkowy perm, a precyzyjniej zwierzęta te można było spotkać 280‒265 milionów lat temu. Wykopaliska wskazują, że dimetrodony zamieszkiwały przede wszystkim rejony obecnej Ameryki Północnej. Skamieniałości znajdowano głównie w Stanach Zjednoczonych: w Teksasie, Oklahomie, Utah, Nowym Meksyku, ale też na terenach Kanady.
Pierwsze znaleziska
Choć pierwsza skamielina przypisana obecnie do gatunku dimetrodona została odkryta w 1845 roku (początkowo opisano ją jako żuchwę zwierzęcia spokrewnionego z jednym z dinozaurów), historia w kontekście dimetrodonów pamięta przede wszystkim nazwisko Edwarda Drinkera Cope’a. To właśnie ten amerykański badacz opisał w dużej mierze skamieniałości dimetrodona znalezione w latach 70. XIX wieku.
Jak wyglądały dimetrodony?
Dimetrodony były zróżnicowane pod względem wyglądu. Niektóre osobniki mierzyły kilkadziesiąt centymetrów długości, były jednak też takie, które sięgały nawet 3 metrów. Waga tych największych okazów oscylowała wokół 150 kilogramów. Można zatem stwierdzić, że dimetrodon był pierwszym tak ogromnym drapieżnikiem zamieszkującym lądy na Ziemi!
Charakterystyczną cechą dla dimetrodonów był dosyć spory „żagiel” na grzbiecie, który zbudowany był z kości oraz ze skóry. Jego rola w funkcjonowaniu dimetrodona nie jest do końca oczywista. Spekuluje się, że ów „żagiel” mógł być obszarem regulującym temperaturę zwierzęcia lub służył do porozumiewania się z innymi osobnikami tego gatunku. Ważną w budowie dimetrodona była dużych rozmiarów silna czaszka, a w niej, szczęki wyposażone w różnej wielkości sztyletowate zęby. Mimo przedstawiania dimetrodona jako osobnika szurającego brzuchem po podłożu, dimetrodony często podczas poruszania się korzystały z bardziej wyprostowanych kończyn, dzięki czemu unosiły tułów. Ogon tych zwierząt, wbrew pierwotnym przypuszczeniom, miał całkiem pokaźne rozmiary. Warto tutaj wspomnieć, że dimetrodon był także niezłym pływakiem.
Czym się żywił dimetrodon?
Z racji tego, że dimetrodony miały świetne warunki fizyczne do polowań, żywiły się one innymi synapsydami oraz zauropsydami, płazami, a także rybami.
Zobacz więcej ciekawostek o dimetrodonie w krótkim filmie poniżej.
Dimetrodon ‒ ciekawostki
- Wspólny przodek dimetrodonów i dinozaurów żył około 325 milionów lat temu. Przekształcił się on jednak w dwie grupy zwierząt: synapsydy i zauropsydy. W linii prostej dimetrodon pojawił się w pierwszej grupie, podobnie jak późniejsze ssaki. Dinozaury z kolei to zauropsydy ‒ tak jak dzisiejsze gady.
- Skamieniałości dimetrodona znaleziono także w Europie na terenie dzisiejszych Niemiec. Jak to możliwe skoro główną siedzibą tych zwierząt była Ameryka Północna? Pamiętaj, że w czasie, gdy żyły dimetrodony, na Ziemi znajdował się jeden superkontynent ‒ pangea, która dopiero później rozpadła się i w wyniku ruchów tektonicznych przekształciła się w siedem obecnie nam znanych kontynentów. W czasach dimetrodonów zwierzęta mogły natomiast swobodnie poruszać się po całym dostępnym lądzie.
- Nazwa „dimetrodon” oznacza „dwa rozmiary (zestawy) zębów”, co idealnie nawiązuje do stanu uzębienia paszczy tego gatunku.
- Według niektórych teorii „żagiel” obecny na grzbiecie dimetrodona miał służyć samcom do wabienia samicy. Podobnie jak pawi ogon. W porównaniu jednak z pawiem, w przypadku dimetrodonów „żagiel” posiadały osobniki obu płci, u samic był on jedynie trochę mniejszy.
Dimetrodon w parku dinozaurów Zatorland!
Żeby dostrzec różnice, ale też podobieństwa, między dimetrodonem a dinozaurami, zapraszamy do naszego parku w Zatorze. Oprócz dimetrodona znajdziesz tutaj ponad 100 gatunków wielkich zwierząt, które zamieszkiwały naszą planetę wiele milionów lat temu i które wciąż potrafią zaskakiwać!