Tyranozaur
Stosunkowo niedawno odkryty, bo na początku XX wieku. Należy do grona największych dinozaurów, o istnieniu których na ten moment wiemy. Ze względu na ogromną budowę ciała i krwiożerczy charakter stał się jednym z najlepiej rozpoznawalnych dinozaurów, a jego pełną nazwę ‒ tyranozaur (z łac. Tyrannosaurus rex) ‒ można wytłumaczyć mianem “króla dinozaurów” czy “jaszczura tyrana”.
Ostatni dinozaur, o którym każdy słyszał
Cała nasza obecna wiedza o tyranozaurach opiera się wyłącznie na doniesieniach ze świata paleontologicznego i badaniach pasjonatów okresu kredy. Skamieniałości, które nieraz odkrywane są przypadkowo, dostarczają nam wielu informacji o tym fascynującym rodzaju dinozaura, który należy do jednych z ostatnich, jakie chodziły po naszej planecie. Tyranozaury wyginęły w czasie wielkiego wymierania kredowego spowodowanego uderzeniem w Ziemię ogromnej planetoidy.
Pierwsze okazy Tyrannosaurus rex były odkrywane przez Barnuma Browna w pierwszej dekadzie XX wieku. Nazwę dla nowego gatunku zaproponował geolog i ówczesny dyrektor Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej ‒ Henry Fairfield Osborn.
Jak wygląda T-rex?
Zastanawiasz się, jak wygląda tyranozaur rex? Budowa ciała T-rexa jest ogromna! Długość tego dinozaura zwykle mieściła się w przedziale 13-15 metrów, z czego większą część zajmował ogon. Był on potrzebny do stabilnego poruszania się tego dinozaura zarówno podczas chodu, jak i biegu. Dzięki temu tyranozaury mogły rozwinąć szybkość do 40 km/h. Ogon równoważył ciężar całego ciała tego dinozaura, choć i tak poruszał się on w pozycji tylko na wpół wyprostowanej i stał na dobrze umięśnionych tylnych kończynach.
W kontekście całej potęgi tego, jak wygląda tyranozaur, dość osobliwe wydają się jego przednie kończyny zwieńczone dwoma palcami. Jak na tego olbrzyma, są po prostu malutkie. Niewielkie kończyny tyranozaura to prawdopodobnie zabezpieczenie ewolucyjne przed… gryzieniem lub zjedzeniem ich podczas wspólnego posiłku kilku dinozaurów. Dzięki temu, że były one w miarę krótkie, nie znajdowały się w obszarze zjadanych fragmentów innych zwierząt.
Całe ciało tyranozaura pokryte było łuskami. Według naukowców początkowo dinozaury te mogły być opierzone ‒ przynajmniej w części grzbietowej ‒ jednak z czasem pióra zniknęły. To, jak wyglądał prawdziwy T. rex, możesz dzisiaj zobaczyć w Zatorlandzie!
Tyranozaur ‒ wysokość
Jak wysoki był tyranozaur? Wzrost tego gada mieścił się w przedziale od blisko 4 do nawet 6 metrów. Wymiary gatunku tyranozaur rex były jednak różne dla różnych osobników. Mogły one być nieco mniejsze, wtedy jednak stawały się łatwym celem dla większych przedstawicieli swojego gatunku, którzy się nimi żywili.
Tyranozaur rex ‒ waga
Pokaźne rozmiary jednego z największych na świecie dinozaurów przekładały się na jego wagę. T. rex mógł ważyć nawet 9 ton. Co ciekawe, niektóre z jego kości były wewnątrz puste, by nieco odciążyć gada. Nie traciły jednak przy tym na swojej wytrzymałości.
Szkielet tyranozaura
Największy dotychczas znaleziony szkielet T-rexa mierzy prawie 13 metrów długości. Tyranozaur ten zamieszkiwał tereny Kanady 66 mln lat temu. Przez odkrywców nazwany został imieniem “Scotty”. Wszystkich szkieletów tyranozaurów odkryto w sumie kilkadziesiąt. Czasem są to jednak wyłącznie pojedyncze kości, które są na tyle charakterystyczne, że przy dzisiejszych technologiach udaje się wykonać komputerowe modele ich właścicieli. Szkieletem tyranozaura, który prawie w 90% składa się z prawdziwych skamieniałości jest “Sue”. To najbardziej kompletny tyranozaur, jakiego szczątki udało się znaleźć.
Czaszka tyranozaura i jego zęby
Podłużny kształt czaszki tyranozaura ochraniał jego mózg, który również miał podłużną formę. W szczęce T-rexa kryło się aż 25 zębów, a każdy z nich miał stożkowy kształt i kilkanaście centymetrów długości. Ostre i mocne potrafiły gryźć pokarm z siłą ponad 44 tysięcy Newtonów w przypadku zębów z tyłu szczęki! Dla porównania ‒ siła, z jaką żarłacz biały zaciska szczękę, to niecałe 20 tysięcy Newtonów.
Głowa tyranozaura mierzyła około 1,5 metra długości i była dobrze umięśniona, dzięki czemu z łatwością odrywał on kawałki mięsa ze swoich ofiar.
Ile żył tyranozaur?
Długość życia dinozaurów zwykle była uzależniona od ich wielkości. Mniejsze dinozaury żyły krócej ‒ te ogromne mogły cieszyć się życiem dłużej. Tyranozaur, który osiągał wagę minimum 5000 kg żył około 28 lat. Dojrzałość płciowa pojawiała się w okolicy jego 20. urodzin. Można zatem stwierdzić, że T-rex żył krótko, ale bardzo intensywnie.
Młody T-rex
Jaja, które składały samice tyranozaurów miały około 40 centymetrów długości. Z nich wykluwały się młode osobniki, które w pierwszej fazie swojego życia wyglądały dość przyjaźnie. Zaledwie metr długości młodego T-rexa nie przypominał ogromnego rodzica, który budził postrach ówczesnych lasów. Uroczy wygląd nie może nas jednak zwieść! Ten maluch już w młodym wieku polował na inne dinozaury większe od siebie!
Tyranozaur ‒ ciekawostki
- Pierwszy ślad tyranozaura odkryto w 1983 roku w Philmont (Nowy Meksyk). Mierzył on aż 84 cm długości!
- Tyranozaur, choć na co dzień przebywał wśród osobników z rodziny, raczej wolał życie samotnicze, a w pary łączył się tylko w trakcie godów.
- Tyranozaur nie był może mistrzem w szybkim bieganiu, ale miał wspaniale rozwinięte zmysły, w tym zmysł wzroku, dzięki któremu dostrzegał ofiarę nawet z 6 km!
- Innym zmysłem, który wyróżnia tyranozaura wśród wszelkich zwierząt na Ziemi jest węch. Niektórzy naukowcy uważają, że to najlepiej rozwinięty gatunek pod tym względem.
Gdzie występowały tyranozaury?
Tyranozaura można było spotkać na terenach leśnych, nad rzekami, a także na przestrzeniach otwartych Ameryki Północnej, czyli dzisiejszej Kanady i USA. Dinozaury te lubiły raczej łagodny klimat. Jak wykazują badania naukowców, były to zwierzęta stałocieplne, co oznacza, że temperatura ich ciała nie zależała od temperatury otoczenia.
Czym się żywiły tyranozaury?
W diecie tyranozaura rexa najważniejszą rolę odgrywały posiłki mięsne. Menu tych dinozaurów obfitowało w pokarm, który mogły same upolować, w tym inne mniejsze osobniki tego gatunku. T-rex zjadał również padlinę. Szacuje się, że jedno danie tego gada, które ważyło około 200 kg mogło zaspokoić jego głód na kilka dni.
Słynnego T-rexa zobaczysz w naturalnych rozmiarach w małopolskim Park dinozaurów Zatorland. Zapraszamy Cię do poznanie nie tylko jednego osobnika, ale całej rodzinki tyranozaurów! Niektóre z nich dopiero co wychodzą z jaj. Nie może Cię przy tym zabraknąć!
