Krater po meteorycie, który zabił dinozaury
Czy wiesz, dlaczego dinozaury wyginęły? Co takiego stało się z klimatem, że nie był on już korzystny dla wielu gatunków zwierząt? Odpowiedź można znaleźć, zagłębiając się w historię tajemniczego miejsca na kuli ziemskiej ‒ krateru Chicxulub. Dostarcza nam on kluczowych informacji dotyczących przeszłości naszej planety i dramatycznych wydarzeń, które tak bardzo wpłynęły na kształtowanie się na niej życia.
Tajemnica zagłady dinozaurów
66 milionów lat temu Ziemia zmieniła swoje oblicze. Przyczyniło się do tego uderzenie ogromnej planetoidy, której średnica wynosiła około 10 km! W efekcie jej upadek wywołał eksplozję równą 100 teratonom TNT (jednostka ta jest związana z podstawowymi parametrami z zakresu broni jądrowej). Skutek tamtego uderzenia możemy obserwować do dziś ‒ wielki krater w rejonie Meksyku.
Samo uszkodzenie skorupy ziemskiej to jednak nie wszystko. Uderzenie meteorytu spowodowało wielkie fale tsunami, trzęsienia ziemi i ogromną emisję pyłów i związków siarki do atmosfery, co na kilkanaście lat zablokowało dostęp promieni słonecznych do naszego globu. Konsekwencją tego było zatrzymanie procesów fotosyntezy i drastyczne ochłodzenie klimatu. Jak można się spodziewać, nie sprzyjał on już wielu gatunkom fauny i flory. Szacuje się, że to wydarzenie doprowadziło do wyginięcia aż 75% rozmaitych gatunków zwierząt istniejących na Ziemi, w tym dinozaurów.
Te zmiany były na tyle istotnym punktem zwrotnym w historii naszej planety, że zakończyły tzw. okres kredy i zapoczątkowały obecną erę geologiczną Ziemi ‒ czyli kenozoik.
Krater Chicxulub ‒ charakterystyka miejsca, które zmieniło świat
Na półwyspie Jukatan w Meksyku i na dnie Zatoki Meksykańskiej pod warstwami rozmaitych osadów naukowcy odkryli istnienie jednego z największych kraterów, jakie powstały w historii Ziemi. Krater Chicxulub ma średnicę około 150 km, a jego zewnętrzny pierścień rozciąga się na aż 240 km! Początkowa głębokość krateru wynosiła około 30 km, natomiast współcześnie jest ona położona na około 1 km.
Krater Chicxulub ‒ fakty i ciekawostki
- Krater Chicxulub został odkryty w latach 70. XX wieku przez Antonio Camargo i Glena Penfielda, geofizyków pracujących na półwyspie Jukatan podczas poszukiwań ropy naftowej. W tamtym czasie badaczom nie udało się uzyskać formalnego potwierdzenia, że odkryte miejsce jest kraterem. W 1990 roku Penfield uzyskał jednak próbki udowadniające pochodzenie krateru.
- Teoria, że to właśnie uderzenie planetoidy przyczyniło się do wymarcia dinozaurów, została po raz pierwszy przedstawiona w 1980 roku przez Waltera Alvareza wraz z jego ojcem ‒ Luisem Walterem Alvarezem (laureatem Nagrody Nobla), a także dwójką chemików jądrowych: Frankiem Asarą i Helen Michel. W artykule opublikowanym w czasopiśmie naukowym Science przedstawili oni tę hipotezę, którą udowadniać miała obecność irydu w warstwach geologicznych z przełomu kredy i paleogenu, co potwierdza, że pod koniec kredy doszło do zderzenia planetoidy lub komety z Ziemią.
- W 1998 roku w środowisku naukowym pojawił się opis meteorytu o średnicy 2,5 mm, który pochodził z rdzenia osadów głębinowych z północnej części Pacyfiku. Sugerowano, że jest on fragmentem asteroidy, która zapoczątkowała istnienie krateru Chicxulub.
- Krater Chicxulub jest obecnie jednym z największych kraterów uderzeniowych na Ziemi, których istnienie jest naukowo potwierdzone.
Naturalne laboratorium
Warto podkreślić, że krater Chicxulub jest nie tylko świadkiem dramatycznych wydarzeń z przeszłości, ale także kluczowym miejscem dla naukowców, którzy starają się zrozumieć procesy kształtujące naszą planetę i życie na niej. Krater Chicxulub pozostaje jednym z najważniejszych naturalnych laboratoriów dla naukowców badających historię Ziemi. Jego eksploracja pozwala nam także lepiej przygotować się na przyszłe wydarzenia (np. zagrożenia z kosmosu), które mogą mieć wpływ na naszą planetę.
A gdyby asteroida uderzyła w innym miejscu?
Wiele osób, w tym ludzie nauki, zadaje sobie właśnie takie pytanie. Według wszelkich analiz miejsce kolizji asteroidy z Ziemią miało istotne znaczenie w kontekście późniejszych konsekwencji. Niektórzy przypuszczają, że uderzenie w innym miejscu niż półwysep Jukatan, mogłoby cechować się mniej drastycznymi skutkami dla życia na naszej planecie. Czy zatem dinozaury mogły jednak przetrwać? Na to pytanie prawdopodobnie jeszcze długo nie znajdziemy odpowiedzi.
Jeśli jednak interesuje Cię świat dinozaurów i chcesz się przekonać, jak wyglądały te prehistoryczne stworzenia ‒ zapraszamy Cię do parku ruchomych dinozaurów w Zatorlandzie. Tutaj przeniesiesz się na chwilę do świata, jaki istniał przed uderzeniem wielkiej asteroidy w Ziemię i powstaniem ogromnego krateru Chicxulub.
